'Zo doe je dat dus', zegt de Gladde Zakenman tegen de Grote Schrijver die zich zelden laat zien, maar die er altijd lijkt te zijn. Of die er altijd is.
'Omdat je verdomme bang bent om je eigen mening te geven over de dingen of je eigen kleine kantjes prijs te geven, ga je ons gebruiken en leg je ons woorden in de mond. Je gebruikt mij als een spreekpop, net zoals je De Oude Knorpot, die verzuurde kankeraar, gebruikt en Boerken, die schijnbaar simpele ziel en De Droeve Dichter, dieneeuwig kwijnende zielige triestigaard en De Scheve Schilder, die een soort mislukte zondagsschilder is en die je vergeet woorden in de mond te leggen. En je denkt de baas te zijn en ons te kunnen leiden. Je zet ons in situaties en bedenkt dan hoe we zouden reageren, je schrijft neer wat je denkt dat er dan gebeuren gaat en je stuurt hier en daar bij en maakt het scenario. En ineens ontsnappen we aan je en gaan wij, uw willoze personages een eigen leven leiden en je schrikt ervan en je stopt met schrijven en denkt ons zo weer aan banden te leggen.'
Er valt een stilte.
'Soit', zegt de Gladde Zakenman, 'ik zal mijn rol wel opnemen en zeggen wat ik te zeggen hebt, of ben jij het die spreken wil en leg je gewoon jouw woorden in mijn mond?
Weet je, het kan me niet schelen. Ooit heb jij je druk gemaakt over de hype die 'De Ronde' heette. Terecht.
Die televisiereeks had ongetwijfeld zijn goede kanten, maar ik vond ook dat de bevriende kwaliteitspers opvallend positief was en de kwaliteit van wat we te slikken kregen als kijker zwaar bleef overwaarderen. Het scenario was compleet niet in tune met de toon en die toon was compleet niet in lijn met het erg ongelijke acteerwerk en met de beeldvorming die ook niet consistent was en die, net als het scenario en de toon en het acteerwerk, alle kanten opfladderde. Het ding kon me niet pakken en ik denk niet dat het iemand pakte. Je schreef er over en er kwamen zeer giftige reacties binnen met daarbij zelfs heel directe persoonlijke aanvallen. En je schrok. Ja toch? En nu wil je je even druk maken over 'Het Goddelijke Monster', dat in diezelfde pers nog voor er een minuut op tv was gekomen, al tot een meesterwerk was verheven, terwijl in de realiteit in de kleine zaaltjes achter beduimelde cafeetjes van het Vlaamse amateurtoneel, waar je op ongemakkelijke keukenstoelen moet zitten kijken en in de pauzes moet vechten aan de toog om een lauwe pint bier zonder kraag schuim, beter en beklijvender acteerwerk te zien krijgt dan in die draak van een televisieserie. In de diepe jaren 60 was dit al slechte tv geweest. Alweer omdat het scenario rammelt, omdat het acteerwerk van een aantal sleutelfiguren ondermaats is, omdat er constant gezocht word naar de juiste tonaliteit op alle vlakken, omdat er geen eenheid is, geen visie. Je wil je druk maken, maar liefst niet al te direct...
Je wil De Oude Knorpot opvoeren. Ja toch? Omdat die in de tropenjaren echt in de wereld heeft vertoeft die de schrijver en de scenarist en de regisseur zo graag zouden kennen, maar die ze slechts kunnen beschrijven hebben, gevoed door de weinige elementen die ze echt kennen en gedreven door wilde fantasmen over hoe het is, in die wereld van de 'De Schrijvers'. De Oude Knorpot kent die wereld door en door, want hij heeft er in vertoefd, 6 jaar lang, en kan maar een ding zeggen: het lijkt in niets op het geschetste beeld. Een regendruppel en de Eifeltoren lijken meer op elkaar dan de personages in Het Goddelijke Monster en de echte 'De Schrijver's. In de trilogie van de verdienstelijke Sinneklase schrijver TL doet dat er weinig toe. Ik heb me met enig plezier door de drie romans gewerkt, en zelfs De Oude Knorpot heeft niet lopen zeiken dat het op geen kloten trok, als gewoonlijk als hij een Vlaamse roman leest die niet van Boon is of Elsschot.
Maar op tv is het hilarisch slecht, belachelijk, bekrompen en vooral: totaal niet pakkend. Het is niet triest, het is niet ironisch, het is niet cynisch, het is geen komedie, geen drama, het is geen realisme, geen naturalisme, geen ...
Het is zelfs niet een beetje van dat alles, het is niets van dat alles.
Het is niets. In het allerbeste geval is het een geweldige persiflage van een hoogkwalitatieve televisiereeks, maar zelfs daarvoor is wat we te slikken krijgen niet goed genoeg. En Humo, tegenwoordig zo onafhankelijk als een pasgeboren baby, en zo vrank en vrij als een mishandelde puppy, dat ons vooraf moest doen geloven dat dit de serie van de twintigste en de eenentwintigste eeuw en alle eeuwen daarvoor en daarna was, (of was dat 'De Ronde'?) piept niet. Natuurlijk niet. En met deze verkrachting van het woord 'onafhankelijk' vervalt alle geloofwaardigheid van alles wat ze beoordelen of veroordelen. Zien die heren dat dan niet?'
De Gladde haalt adem en wacht even.
'O ironie, dat zij die De Ronde maakten ook zij zijn die daarna dezelfde Ronde, de echte dan, kapot maakten. Wij, die zowel de hype 'De Ronde' moesten ondergaan en niet mochten protesteren, want dan ben je een cultuurbarbaar, en die daarna mochten vernemen dat de ziel van de echte Ronde verkocht werd, mogen ons voelen als een omhooggevallen handelsvertegenwoordiger die in een hoerenkot langs de steenweg op een bed gaat liggen, vrijwillig de handen en boven het hoofd legt en de voeten tegen het voeteinde en die dan door dat een vernuftig ingenieus systeem van plots omhoog en omlaag reikende lakens en kussenslopen vastgegrepen wordt, ineens, en die dan in het gezicht gescheten wordt door een kale dwerg en daana wordt toegesproken langs de intercom door een lelijke kalende man met een rosse lange baard en een lelijk accent en die pas vrij gelaten wordt las hij voortaan goede doelen zal steunen en die op diezelfde dag toevallig iemand ontmoet die ooit hetzelfde is tegengekomen.
Tsja, ik weet dat dat beeld een tikkeltje vergezocht is. O ja, nu ik dat zo zeg... Het is een van de minst absurde scenes en scenariowendingen in De Ronde, dat is waar. En dus is dit kwaliteit. Goed gedaan schrijverke!'
Alweer hapt de Gladde om adem en hij voelt zich zurig als De Oude Knorpot.
'Hoe eindigde De Ronde ook alweer? Meteen antwoorden graag!'
Geen opmerkingen:
Een reactie posten